Het is al bijna weer lente! Bij ons in de tuin bloeit sinds anderhalve week de rozenklimop en de paarse bloemen in de grote terracotta pot naast het huis zijn ook al uitgekomen. De natuur is wel erg vroeg dit jaar… Een vriendin van mijn vrouw vertelde dat ze op het Duitse nieuws had gezien dat er in het zuiden van Duitsland al weer hooikoorts gesignaleerd is. Dan kan het niet lang meer duren of het is bij ons ook weer zover.
Ik had gedacht in de loop van februari weer eens een column aan hooikoorts te wijden. Maar gealarmeerd door deze berichten, leek het me slimmer om u nu al te informeren. Steeds meer mensen (en vooral kinderen) ontwikkelen immers allergieën voor de pollen, het stuifmeel, van bomen, grassen of wilde kruiden. Hoe kleiner het stuifmeel is, hoe verder de pollen weg kunnen zweven. Zo kun je last hebben van berkenpollen, terwijl er in de buurt geen enkele berk staat. Hooikoorts wordt uitsluitend veroorzaakt door levende planten. Hooi bijvoorbeeld is dood en kan dus geen hooikoorts veroorzaken.
Hoe ontstaat hooikoorts? Wetenschappers denken dat hooikoorts vooral genetisch bepaald is. Als je beide ouders geen hooikoorts hebben, heb je zelf maar 10% kans om hooikoorts te krijgen. Heeft een van je ouders hooikoorts, dan heb je 50% kans. Als je beide ouders hooikoorts hebben, dan heb je zelfs 90% kans om hooikoorts te krijgen.
Onderzoek wijst verder uit dat de luchtvervuiling een belangrijk aandeel heeft in de toename van hooikoorts de laatste tientallen jaren. Daarnaast blijkt ook nog een mogelijke oorzaak te zijn dat we te ‘schoon’ leven. We hebben antibiotica, goede hygiëne, enz. Het komt erop neer dat ons lichaam te weinig in contact komt met "vuil" . Omdat ons lichaam niet meer gewend is aan viezigheid gaat het sneller en heftiger reageren als het wel iets “smerigs” tegenkomt. De belangrijkste veroorzaker van hooikoorts is gras. Van de ongeveer 140 verschillende soorten gras in Nederland, veroorzaken er 29 hooikoorts. Deze grassen bloeien meestal tussen begin mei en half juli.
Toch bloeien er heel vroeg in het voorjaar ook al bomen die hooikoorts kunnen veroorzaken. Zoals elzen en hazelaars. Elzen zijn te herkennen aan de zwarte schors die in veel gevallen een gescheurd aanzien heeft. Ze komen met name voor op drassige plaatsen en langs waterkanten. Als een els bloeit, hangen er katjes aan de takken die stuifmeel produceren. Normaal gebeurt dat in maart, maar enkele van mijn patiënten hebben nu al een els in bloei gezien.
Hazelaars bloeien ook vroeg. Normaliter produceren zij half maart de meeste pollen, maar door het weer van de laatste tijd, zou de bloei nu ieder moment kunnen beginnen. De hazelaar komt vooral voor in loofbossen en aan bosranden. Berkenpollen veroorzaken ook veel allergische reacties. De berkenbloeitijd loopt gewoonlijk van eind maart tot eind april. Maar wie weet wanneer de berken dit voorjaar gaan bloeien… waarschijnlijk ook 4 tot 6 weken eerder dan normaal.
Volwassenen en kinderen die last hebben van hooikoorts, hebben 1 ding gemeen: hun immuunsysteem houdt pollen voor gevaarlijke indringers. Eigenlijk is dat onzin want pollen zijn op zich volkomen ongevaarlijk. Wanneer de vermeende vijanden echter in contact komen met het neusslijmvlies, beschouwt het lichaam dat als een vijandelijke aanval. Daarom antwoordt het lichaam dan met heftige tegenmaatregelen. Die tegenmaatregelen bestaan uit een serie immuunreacties met als resultaat die vervelende symptomen van hooikoorts. Zoals jeukende ogen, prikkels in de neus en in een later stadium kriebel in de keel en een loopneus.
Bijzonder problematisch is dat de ziekte zich bij vier van de tien hooikoortspatiënten in de loop van de tijd verplaatst van de neus-keelholte naar de daaronder gesitueerde luchtpijp en de bronchiën. Dan wordt het probleem echt serieus. Door deze gevreesde “verhuizing” heeft de lastige loopneus zich namelijk ontwikkeld tot een ernstige longziekte: allergisch astma bronchiale. We moeten dus niet te gemakkelijk over hooikoorts denken en tijdig maatregelen tegen deze aandoening nemen.
Maar wat kun je tegen hooikoorts doen? In de eerste plaats kunt u of uw kind proberen pollen uit de weg te gaan. Dat is echter heel lastig. Een tweede oplossingsrichting is om medicijnen te nemen. Er zijn er een aantal symptoomonderdrukkende middelen beschikbaar. Ook bestaan er veel histamine-verlagende middelen. Deze hebben als nadeel sufheid en lichte slaperigheid. Een derde mogelijkheid is dat uw huisarts uw lichaam minder gevoelig maakt voor het type pol dat bij u de hooikoorts veroorzaakt. Helaas is dit een heel belastende behandeling die langer dan een jaar duurt en die niet voor iedereen geschikt is. De huisarts spuit dan een pollenextract in met oplopende sterkte.
Er is nog een vierde mogelijkheid om de hooikoorts te slim af te zijn: acupunctuur. Acupunctuur kan een zinvolle aanvulling zijn op de mogelijkheden 1 tot en met 3. Acupunctuur kan deze zelfs vaak overbodig maken. Acupunctuur is bij hooikoorts een behandelwijze, die rechtstreeks in het energie- en immuunsysteem van de patiënt ingrijpt. De behandeling is dus niet gericht op de slijmvliezen of op andere symptoombestrijding.
In principe is het bij alle soorten allergieën, bij astma en bij andere luchtwegaandoeningen altijd de moeite waard om acupunctuur uit te proberen. Uit wetenschappelijke studies blijkt dat acupunctuur weinig tot geen bijwerkingen veroorzaakt. Een bekende bijwerking is soezerig of slaperig worden tijdens de behandeling. Dat vinden de meeste patiënten een heel plezierig neveneffect. Vaak dommelen zij op het verwarmde bed en bij een zacht muziekje heerlijk weg.